teksten over kunst
De camera als schilderskwast
Franciscus & Franciscus brengen ode aan Hans Memling

Een grote portretfoto van een vrouw staat bij Galerie Pennings op een schildersezel die onder de verf zit. Aan de wanden er omheen hangt een reeks portretten, de meeste zijn foto's maar er hangen ook schilderijen tussen. Die ezel is een statement: het gaat hier over de relatie tussen fotografie en schilderkunst.
De portretten zijn gemaakt door Frans Franciscus en zijn levenspartner Rienus Gundel Franciscus. Frans is schilder, maar samen maken ze onder de naam Franciscus & Franciscus ook portretten waarin ze 'schilderen met digitale middelen.' Serie en tentoonstelling noemen ze 'After Memling', naar de 15e eeuwse Vlaamse schilder Hans Memling. Hij schilderde met een precisie die we nu 'fotografisch' noemen. Memlings portretten herken je direct. Aan de blik in de ogen (in zichzelf gekeerd), aan de toegevoegde achtergrond (landschap of architectuur), aan de attributen (bloem, boek, muntstuk, sieraad) en aan de handen die op de benedenrand van het schilderij lijken te rusten. Franciscus & Franciscus hebben deze kenmerken verbluffend goed verwerkt in hun portretten. Fotograaf Pieter Henket liet zich portretteren met de wolkenkrabbers van New York op de achtergrond, en in zijn arm een naaktkat. Aan de vingers van schrijver Arthur Japin zitten inktvlekken. Een jongen op een binnenplaats houdt een roodborstje in zijn handen. Achtergrond en attributen geven iets prijs over de persoon, al laten ze minstens zo veel te raden over.
In 2015 verbleef het duo een paar maanden op Curaçao. Daar fotografeerden ze 'archetypen' van de eilandbevolking. Een man met dreadlocks en een joint, in een kapiteinskostuum. Een vrouw met imposante krulspelden, staand in een achtertuintje. En de koningin van het Carnaval in vol ornaat.
Het realisme van deze foto's is bedrieglijk. Met digitale middelen zijn de gefotografeerde gezichten heel subtiel bewerkt. En die attributen en achtergronden zijn later ingevoegd, een werkwijze die verrassend veel lijkt op die van Memling. Ook de bijzonder sterke schilderijen die tussen de foto's hangen, allemaal van donkere mannen met bloemen in hun haar of hand, wijzen je op de nauwe relatie tussen fotografie en schilderkunst. 'After Memling' is een sterk concept met oogstrelend resultaat.
Gepubliceerd in het Eindhovens Dagblad van 2 februari 2017