Nog een gordijn, toevallig eigenlijk, in deze collage van de Amerikaanse kunstenaar Martha Rosler. Een vrouw met stofzuiger, zo te zien uit een damesblad geknipt, is ogenschijnlijk zeer tevreden met haar superhandige gordijnenreiniger. Dat het opengetrokken gordijn uitzicht biedt op een oorlogsscène, ontgaat haar wel, maar degene die naar de collage kijkt, zeker niet. Rosler maakte een hele serie van dit soort collages tijdens de Vietnam-oorlog. In één beeld brengt ze steeds twee werkelijkheden bij elkaar, die een enorm contrast met elkaar vormen.
Tijdens de Irak-oorlog, zo’n 40 jaar later, hervatte Rosler haar serie ‘Bringing the War Home’. Zwaar bewapende Amerikaanse soldaten duiken op in een smetteloos en vredig woonblad-interieur.
Ik moest aan deze serie denken toen ik onlangs met Stijn Peeters sprak over het schilderij dat hij vorig jaar maakte en dat nu te zien is bij Club Solo in Breda: ‘Een waardenstudie (naar Le Brun)’. Behalve het doek, een groots, monumentaal werk, laat hij ook het proces zien vóór hij tot het schilderen van het uiteindelijke werk kwam. Tientallen schetsen, krantenfoto’s, ideeën, inspiratiebronnen, kleur- figuur- en compositiestudies vullen een lange wand, waar je als bezoeker langs loopt vóórdat je het grote werk ziet.
In drie tekeningen doet Peeters iets vergelijkbaars als Rosler, al is het getekend en geen fotocollage: hij schetst bladzijden met interieurs uit de IKEA-gids, en laat daar, als zwarte silhouetten, groepen vluchtelingen doorheen lopen. De grote stroom vluchtelingen die in 2016 veelvuldig in het nieuws was, raakte hem als kunstenaar en als mens diep, en in schetsen als deze probeert hij de realiteit van de vluchtelingen dicht bij ons, en dicht bij zichzelf, te brengen. Het contrast is zo schrijnend dat het op een wrange manier humoristisch is. ‘Nooit meer halsoverkop het huis uit!’ kopt de IKEA gids, in een aanprijzing van hun handige opbergsystemen. Die zin krijgt door de zwarte silhouetten een ongemakelijke lading.
In het doek ‘Een waardenstudie (Naar LeBrun)’ is die letterlijke IKEA-afbeelding niet terug te vinden, in tegenstelling tot sommige andere voorstudies die nog goed te herkennen zijn. Maar het gevoel van dat wrange contrast heeft wel, indirect, zijn weg gevonden in het schilderij.
Club Solo, Stijn Peeters, t/m 24 juni 2018
www.clubsolo.nl